Roemenie, waarom niet?

Buna ziua,

Oftewel hallo in het Roemeens. Je spreekt het uit als boonuh zeewah wat bijna klinkt als buena sera. Het verraadt dat Roemenie een Latijnse enclave is in een overwegend Slavisch Oost-Europa. Toen we onze plannen bekend maakten voor een wereldreis en aankondigden dat we in Roemenie en Bulgarije zouden beginnen was de meest gehoorde vraag: waarom? Maar weinig mensen konden zich blijkbaar iets voorstellen bij deze twee landen als reisbestemming. Na vijf dagen Roemenie luidt onze wedervraag: waarom niet?  

OK, de start was niet veelbelovend. Bij aankomst op de luchthaven van Cluj-Napoca was de tourist information gesloten, er was slechts een pinautomaat, een niet toeristisch foldertje in het Roemeens en elke verwijzing naar de bushalte ontbrak. Alleen de autoverhuurbedrijven en een klein legertje taxichauffeurs waren op volle oorlogssterkte aanwezig, maar daarvoor hadden we geen interesse. Toen we de bushalte hadden gevonden doemde het volgende probleem op; in de bus kon je geen buskaartjes kopen. We konden echter voor 1 euro (met z'n tweeen) een kaartje kopen van twee Roemeense passagiers, die ons bij aankomst in Cluj (spreek uit kloezj) meteen hielpen de juiste b bus richting ons hotel te vinden. Het bleek een voorbode voor hoe we Roemenie tot nu toe hebben ervaren; als vriendelijk en gastvrij en met aangename prijzen (die je voldoet met erg nep, plastic aanvoelend geld, maar wel mooi volgens Eugenie).  

We begonnen met een ochtendje Cluj, de grootste studentenstad van Roemenie. Dat betekende veel terrasjes en uitgaansgelegenheden, maar echte blikvangers heeft de stad niet. We waren dan ook snel uitgekeken, waardoor we alvast een beetje konden oefenen met niets doen en ' ins blaue hinein' staren op bankjes verspreid door de stad. Dit zal een vast onderdeel van ons reisprogramma moeten worden willen we niet vroegtijdig tegen een sightseeing burnout aanlopen de komende 7,5 maand. Onze eerste ervaring hiermee: het is wennen wanneer je zoals wij gewend zijn ons reisprogramma zo vol mogelijk te plempen om in de beschikbare tijd zove
el mogelijk te kunnen zien (en bij thuiskomst aan vakantie toe te zijn).

  's Middags hebben we de bus gepakt voor een trip van vijf uur naar de regio Maramures in het uiterste noorden, tegen de grens met Oekraine aan. Wat ons opviel (en nog steeds opvalt) is het grote aantal onafgebouwde huizen. Deze blijken toe te behoren aan migranten die sinds de toetreding van Roemenie tot de EU in 2007 vooral in Spanje en Italie werkzaam zijn (Noord-Europa was al ingenomen door de Poolse arbeidsmigranten). Zodra ze voldoende geld hebben laten ze de muren en het dak bouwen van een nieuw huis (dat liefst groter is dan dat van de buurman), de rest komt dan later wel. Dat later komt nu mede als gevolg van de economische crisis vaak wat later dan gepland.

  Waar de arbeidsmigranten vooral met de toekomst bezig zijn, daar waan je je in Maramures veelal nog enkele tientallen jaren terug in de tijd: oude houten huizen met soms nog de eigen waterput voor de deur bij gebrek aan stromend water, boeren die met de zeis het gras maaien en dit optasten in fraaie hooischoven, paard en wagen als vast onderdeel van het verkeersbeeld (inclusief verbodsborden voor paard en wagen langs sommige wegen), oude moekes met wijde rokken en een bloemetjesschort en -hoofddoek en mensen die in de namiddag op een bankje voor het huis met de buren de voorbije dag doornemen. Daarbij hoort een lekker loom levenstempo, waarbij we ons vanuit ons pension in het dorpje Vadu Izei van harte aansloten. We hebben ons hier ook lekker laten verwennen met uitgebreide ontbijtjes en diners met traditionele streekgerechten (waarvan we nu moeten afkicken)  

De regio Maramures staat verder vooral bekend om z'n houten kerkjes met frescoes en rijk gedecoreerde houten poorten. Hoe groter en mooier de poort, hoe belangrijker en/of rijker de eigenaar. De kerkjes werden ooit in de veertiende eeuw gebouwd toen de orthodoxe inwoners door hun Hongaarse overheersers werd verboden stenen kerken te bouwen. De acht overgebleven kerken (Unesco werelderfgoed) stammen uit de achttiende en negentiende eeuw en zijn uniek in de wereld. Ze zijn van binnen beschilderd met soms verbazingwekkend goed bewaard gebleven frescoes met bijbelse taferelen. Wij hebben er vier van bezocht met de eigenaar van ons pension, die ons een dagje heeft rondgereden aangezien openbaar vervoer hier nauwelijks aanwezig is. Een andere bijzondere 'attractie'  was de 'merry cemetery' in Sapanta, een begraafplaats waar sinds 1935 alle graven zijn voorzien van blauwe houten kruizen met een kleurrijke schildering die iets afbeeldt uit het leven van de overledene (hobby, werk, ed) of waaraan deze is overleden (bijvoorbeeld een auto-ongeluk, overmatig drankgebruik, etc) en een humoristisch gedicht. Het klinkt raar, maar van deze begraafplaars werd je echt vrolijk (en hij was bovendien bijzonder fotogeniek).  

Van Maramures hebben we ons - ook weer met de auto bij gebrek aan openbaar vervoer - over wegen die soms het karakter hadden van een gatenkaas met enkele tussenstops in bijna acht uur naar een andere regio in het noorden van Roemenie verplaatst: Bucovina. De ingredienten waren deels hetzelfde: platteland waar de tijd lijkt stil te hebben gestaan, glooiiende heuvels en gebrekkige transportmogelijkheden, maar met nog spectaculairdere bezienswaardigheden, de painted monasteries. Daarvan hebben we de vier mooiste (allen ook weer werelderfgoed) via een prive tourtje bezocht. Deze kloosterkerken uit laat vijftiende en de zestiende eeuw zijn uniek in de wereld omdat ze niet alleen aan de binnenkant, maar ook aan de buitenkant van top tot teen van prachtige frescoes werden voorzien met bijbelse en geschiedkundige gebeurtenissen in de vorm van een beeldverhaal. Leerzame stripverhalen van meer dan 400 jaar oud zeg maar.   Waar de frescoes aan de noordzijde onder invloed van weer en wind helemaal of grotendeels zijn verdwenen, zijn die aan de zuidzijde en aan de binnenkant vaak opmerkelijk goed bewaard gebleven. Na renovatie in de afgelopen twee decennia waarbij vuil en roet werden verwijderd zien veel frescoes er uit alsof ze pas geschilderd zijn. Al met al was het meer dan de extra inspanning en kosten waard om dit gebied te bezoeken. We denken zelfs dat we nu al een van de piekmomenten van deze reis hebben beleefd.

Nog 224 dagen te gaan.   La revedere, Eugenie en Roel